Sắc tố melanin là một chất tự nhiên quyết định màu sắc của da, tóc và mắt ở con người. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ làn da trước tác động của ánh nắng mặt trời bằng cách hấp thụ và phân tán tia UV. Melanin không chỉ giúp ngăn ngừa những tổn thương từ tia UV mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ lão hóa da và ung thư da. Sự thay đổi về mức độ melanin có thể gây ra nhiều vấn đề về sắc tố da như nám, tàn nhang hay đốm nâu, làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe làn da. Hãy cùng BOMBIT tìm hiểu sắc tố melanin là gì cũng như vai trò của chúng nhé.
Mục lục
Sắc tố melanin là gì?
Theo nhiều nghiên cứu khoa học, melanin được xem là sắc tố hình thành trong cơ thể. Nó quyết định màu mắt, da cũng như màu tóc. Tùy thuộc vào gen của mỗi người mà lượng melanin trong cơ thể cũng khác nhau, đây là lý do vì sao có nhiều chủng tộc ở trên thế giới. Những người da nâu thường có lượng melanin cao hơn so với những người da trắng, màu tóc từ sẫm đến sáng cũng được quyết định bởi loại sắc tố này.
Cơ chế hình thành sắc tố melanin
Sự hình thành melanin được bắt đầu từ những tế bào lớn hơn còn được gọi là tế bào hắc tố, cũng như có thể được tìm trong khắp cơ thể. Các tế bào hắc tố này thường đóng vai trò sản xuất các bào quan gọi là melanosome. Các melanosome này là nơi tổng hợp eumelanin và pheomelanin, sau đó được phân phối đến nhiều loại tế bào trong cơ thể, chẳng hạn như tế bào sừng (tế bào da).
Mức độ sản xuất melanin tự nhiên phần lớn là do di truyền và quyết định màu da, tóc và mắt của một người. Tuy nhiên, có những yếu tố khác ảnh hưởng đến điều này, chẳng hạn như:
- Tiếp xúc thường xuyên với tia UV.
- Nhiễm trùng.
- Hormone.
- Lão hóa.
- Rối loạn sắc tố da.
Melanin đóng vai trò như thế nào đối với làn da?
Melanin đóng 1 vai trò quan trọng trong việc bảo vệ làn da, giúp da chống lại những tác động từ môi trường bên ngoài như ánh nắng mặt trời, đồng thời góp phần vào quá trình chống lão hóa. Lão hóa được xem là quy luật tự nhiên không thể tránh khỏi, và thường bắt đầu rõ rệt từ tuổi 40 trở đi. Ở thời điểm này, cơ thể sẽ trải qua nhiều thay đổi đáng kể, từ màu da, mái tóc cũng như cho đến vóc dáng.
Melanin còn giúp cơ thể chống lại vi khuẩn gây bệnh, cân bằng nhiệt độ của cơ thể cũng như chống lại tia UV. Do đó, melanin giúp ngăn ngừa quá trình oxy hóa da. Tuy nhiên, nếu cơ thể sản sinh quá nhiều melanin có thể gây ra tình trạng nám da.
Mặc dù melanin vừa có lợi lại vừa có hại, nhưng cơ thể lại không thể tự quyết định được lượng melanin. Các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến melanin là di truyền, tiếp xúc trực tiếp với tia cực tím và vitamin D. Khoa học đã chứng minh rằng con người còn có thể tử vong nếu cơ thể thiếu melanin trong thời gian dài.
Các rối loạn sắc tố melanin thường gặp
Tăng sắc tố da
Tăng sắc tố da được xem là tình trạng da mặt trở nên sẫm màu hơn bình thường. Trong vài trường hợp, sức khỏe của người bệnh không bị ảnh hưởng nhiều bởi tình trạng tăng sắc tố da. Tuy nhiên, nếu đó là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý cụ thể, có thể có nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe.
Một số loại tăng sắc tố phổ biến bao gồm:
Nám da: Được xem là một hiện tượng thường gặp khi có sự thay đổi về hormone, đặc biệt là ở những người phụ nữ mang thai hoặc phụ nữ tiền mãn kinh. Nám da thường xuất hiện ở mặt và bụng, nhưng cũng có thể phát triển ở các vùng khác trên cơ thể.
Tăng sắc tố sau mụn: Da thường bị tổn thương do mụn cũng có thể gây tăng sắc tố, còn được gọi là tăng sắc tố sau mụn.
Cháy nắng: Khi thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không được che chắn hay bảo vệ cẩn thận, nguy cơ bị cháy nắng cũng như tình trạng sạm da rất cao. Đặc biệt, những vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời sẽ xuất hiện những đốm nhìn thấy được.
Giảm sắc tố da
Rối loạn sắc tố da, đặc biệt là tình trạng giảm sắc tố hoặc mất sắc tố, là tình trạng phổ biến khiến mọi người cảm thấy khó chịu và mất tự tin trong giao tiếp. Tình trạng này xuất phát từ sự suy giảm mạnh lượng melanin trong cơ thể. Các dạng giảm sắc tố cụ thể bao gồm:
Bạch biến: Đây là một loại bệnh tự miễn gây tổn thương những tế bào sản xuất sắc tố da, dẫn đến xuất hiện nhiều mảng trắng dễ nhận biết trên da, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ làn da.
Bạch tạng: Ở bệnh nhân bạch tạng, có một loại enzyme cần thiết để sản xuất melanin bị mất đi, khiến cho cơ thể không thể sản xuất đầy đủ sắc tố da. Những người có làn da trắng có nguy cơ mắc bệnh này cao. Khi bị nhiễm bệnh, không chỉ làn da trở nên trắng bất thường hơn mà cả tóc và mắt đều trắng,…
Kết luận
Tóm lại, sắc tố melanin không chỉ là yếu tố quyết định màu sắc tự nhiên của làn da mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV và duy trì sức khỏe làn da. Sự cân bằng melanin giúp làn da khỏe mạnh, nhưng khi mất cân bằng, nó có thể dẫn đến các vấn đề về sắc tố da. Do đó, việc chăm sóc da và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời là cần thiết để duy trì mức độ melanin ổn định, giúp làn da luôn tươi trẻ và khỏe mạnh.
